NGÀY CHIẾN THẮNG – là bài hát được viết vào năm 1975 sau 30 năm chiến thắng Phát
xít Đức tại Liên xô và các nước châu Âu.
Vào năm 1975 nhà thơ Vladimir Kharitonov (Владимир
Харитонов) gặp nhạc sĩ David Tukhmanov (Давид Тухманов) với lời đề nghị sáng tác bài hát kỷ niệm
chiến tranh Vệ quốc Vĩ đại. Cả đất nước Liên Xô lúc bấy giờ chuẩn bị kỷ niệm
lần thứ 30 ngày chiến thắng phát xít, trong hội các nhạc sĩ đã công bố cuộc thi
viết bài hát hay về chiến tranh. Chỉ vài ngày trước khi kết thúc cuộc thi
Vladimir Kharitonov đã gửi bài thơ của mình cho hội nhạc sĩ. David Tukhmanov đã nhanh chóng viết nhạc và
bài hát đã kịp phát trong buổi kiểm duyệt cuối cùng của hội thi.
Bài hát “Ngày Chiến thắng” chẳng nhận
được bất kỳ giải thưởng gì ngoài ra trong khi kiểm duyệt còn gây các phản ứng
gay gắt, xót xa của các nhà đồng nghiệp lớn tuổi của nhạc sĩ David Tukhmanov,
chống lại việc phát hành bài hát với những lời chỉ trích cay nghiệt, chuyện này
nhanh chóng được mọi người biết đến qua đài phát thanh truyền hình quốc gia.
Nguyên nhân chủ yếu trong
nhạc và tác giả. Nhà thơ Vladimir Kharitonov là cựu chiến binh, nhiều bài hát
được các nhạc sĩ có tên tuổi viết trên thơ của ông từ những năm 1950 đã giành
thắng lợi lớn như nhạc sĩ Anatolyi Novikov, Vano Muradeli và nhiều người khác.
Còn nhạc sĩ David Tukhmanov là tác giả trẻ, mới nổi lên trong giới nhạc nhẹ mà
thôi. Trong thời gian đó tất cả các đường lối âm nhạc của quốc gia đều do Liên
đoàn nhạc sĩ lãnh đạo, chủ yếu là những người lớn tuổi mà thôi. Những người
khoảng 30 tuổi và nhiều hơn một chút vẫn coi là chưa trưởng thành. Theo ý kiến
của ban lãnh đạo Liên đoàn nhạc sĩ và các nhà lãnh đạo phát thanh truyền hình,
thì David Tukhmanov quá trẻ và không tương xứng với danh sách các tác giả bài
hát trong toàn quốc gia.
Tuy nhiên David Tukhmanov
đã giành nhiều giải thưởng với các bài hát “Chiếc xe
điện cuối cùng”, “Những đôi mắt đối diện ấy”,”Vũ điệu trắng”, “Bài ca về người
thợ dày”, “Nước Nga ơi, Tôi yêu người” “Địa chỉ của tôi- Liên bang xô viết”, và nhiều bài hát khác, ông chưa hề có danh hiệu hay huân huy
chương gì khác ngoài giải thưởng Komsomol Matxcơva. Vì thế cho nên có bằng nhạc
sĩ chuyên nghiệp trong tay và đã sáng tác khoảng ba chục bài hát rất phổ biến,
mà mãi tới năm 1973 thật khó khăn ông mới được nhận vào Liên đoàn nhạc sĩ.
Một thời gian bài hát bị
cấm không cho phát sóng trên radio cũng
như trên truyền hình với lý do chả theo một kiểu nhạc gì hết chẳng phải
tăng gô cũng không phải phog.
Một số nhà lãnh đạo cũ
của Đài phát thanh truyền hình quốc gia kể lại rằng họ đã trở thành những người
cha đỡ đầu cho bài hát “Ngày Chiến thắng” bởi vì có những người kiểm duyệt không muốn cho bài hát được
phát sóng. Nếu không phát sóng thì bài hát không thể nào tồn tại.
Người thể hiện đầu tiên
bài hát “Ngày Chiến thắng” là Leonid Smetannikov, được phát sóng trước ngày 9 tháng 5 năm 1975 trong chương
trình “Ngọn lửa Xanh”.
Mãi đến tháng 11 năm 1975
trong buổi ca nhạc mừng ngày Công an, Lev Leshenco ( hầu như đã đánh lừa ban lãnh đạo đài truyền hình) thể hiện
bài “Ngày Chiến thắng” trực tiếp trong chương trình của đài truyền hình. Công chúng
ngay lập tức đón nhận bài hát “Ngày Chiến thắng” và bài hát được hát thêm một lần nữa tại sân khấu. Sau đó bài
hát mới bắt đầu được cả nước cùng hát.
“Ngày Chiến thắng” đã từ lâu tồn tại dưới dạng khúc quân hành và đã được nhiều
ban nhạc trên thế giới thể hiện.
Nhân dịp kỷ niệm lần thứ
37 ngày giải phóng miền Nam 30 tháng 4 năm 1975 và cũng là lần thứ 67 các nước
châu Âu kỷ niệm ngày chiến thắng phát xít mùng 9 tháng 5 năm 1945, xin gửi tới
các bạn yêu thích ca nhạc bài hát này. Chiến tranh trên bất kỳ đất nước nào nó
cũng có nhiều điểm tương tự giống nhau, những khó khăn giản khổ, nhưng tổn thất
về người và của cho cuộc chiến tranh. Mỗi khi nghe đến câu hát:
“Mẹ ơi, chúng con đã về đây, nhưng không còn đủ…
Với chân trần dám chạy bộ trên sương mai !
Nửa châu Âu, nửa Địa cầu đã vượt qua, -
Rồi ngày đó chúng con đã cố gắng tiến về.”
Chúng ta chắc ít người cầm
được nước mặt trong ngày giải phóng gia đình được đoàn tụ, nỗi vui mừng trào nước
mắt, thương tiếc đồng đội và những người thân đã nằm lại nơi chiến trường…Có cuộc
chiến nào mà lại có thể bảo toàn được lực lượng.
Sau 37 năm giải phóng rồi,
thay vì cùng nhau xóa bỏ hận thù, cùng nhau xây dựng đất nước sau đổ nát của
chiến tranh, biết bao kẻ nhỏ mọn lòng lang dạ sói vẫn còn ấm ức nhằm chống phá
nước ta. Phải chăng họ không thừa nhận chiến thắng lịch sử năm 1975? Đến cỡ như
tướng Nguyễn Cao Kỳ - phó tổng thống chế độ cũ còn xin được trở về làm người công
dân của nước Việt Nam độc lập, huống chi những kẻ vô danh tiểu tốt laị còn muốn
chống phá đất nước. phải chăng họ còn muốn gì nữa đây nữa?
(Phần giới thiệu bài hát
được dịch từ nguyên bản tiếng Nga trong Wikipedia).
ДЕНЬ ПОБЕДЫ - NGÀY CHIẾN THẮNG
Kомпозитор: Давид Тухманов -
Cлова: Владимира Харитонова
День Победы, как он был от нас далек,
Как в костре потухшем таял уголек.
Были версты, обгорелые, в пыли, -
Этот день мы приближали как могли.
Ngày chiến thắng đến với chúng ta từ lâu,
Giống như than
đang tan, trong ngọn lửa tàn.
Qua những dặm
trường sám đen trong cát bụi, -
Rồi ngày đó
chúng ta đã cố gắng tiến về.
Припев:
Этот День Победы
Порохом пропах,
Это праздник
С сединою на висках.
Это радость
Со слезами на глазах.
День Победы !
День Победы !
День Победы !
Ngày Chiến thắng
này
Khắp nơi còn vương
mùi thuốc súng,
Đó chính là ngày
lễ hội
Với những sợi tóc
bạc trên thái dương.
Đó chính là niềm
vui sướng
Cùng những giọt
lệ trong khóe mắt.
Ngày Chiến thắng
!
Ngày Chiến thắng !
Ngày Chiến thắng !
Дни и ночи у мартеновских печей
Не смыкала наша Родина очей.
Дни и ночи битву трудную вели -
Этот день мы приближали как могли.
Bao ngày đêm trong lò luyện thép
Tổ quốc ta chưa hề chợp mắt.
Bao ngày đêm chiến đấu gian khổ -
Rồi ngày đó chúng con đã cố gắng tiến về.
Припев:
Этот День Победы
Порохом пропах,
Это праздник
С сединою на висках.
Это радость
Со слезами на глазах.
День Победы !
День Победы !
День Победы !
Ngày Chiến thắng
này
Khắp nơi còn vương
mùi thuốc súng,
Đó chính là ngày
lễ hội
Với những sợi tóc
bạc trên thái dương.
Đó chính là niềm
vui sướng
Cùng những giọt
lệ trong khóe mắt.
Ngày Chiến thắng
!
Ngày Chiến thắng !
Ngày Chiến thắng !
Здравствуй, мама, возвратились мы не все...
Босиком бы пробежаться по росе !
Пол-Европы, прошагали, пол-Земли, -
Этот день мы приближали как могли.
Mẹ ơi, chúng con đã về đây, nhưng không còn đủ…
Với chân trần thèm chạy trên cỏ sương !
Nửa châu Âu, nửa Địa cầu đã vượt qua, -
Rồi ngày đó chúng con đã cố gắng tiến về.
Припев:
Этот День Победы
Порохом пропах,
Это праздник
С сединою на висках.
Это радость
Со слезами на глазах.
День Победы !
День Победы !
День Победы !
Ngày Chiến
thắng này
Khắp nơi còn
vương mùi thuốc súng,
Đó chính là
ngày lễ hội
Với những sợi
tóc bạc trên thái dương.
Đó chính là
niềm vui sướng
Cùng những giọt
lệ trong khóe mắt.
Ngày Chiến
thắng !
Ngày Chiến thắng !
Ngày Chiến thắng !
TP. Hồ Chí
Minh 29.04.2010
Minh Nguyệt
dịch
Một giọng ca triển vọng của Belorussia Andrey Kuznhets
