Alexandra Pakhmutova là nghệ sĩ nhân dân Liên Xô,
tác giả của hàng trăm bài ca cách mạng dưới chế độ Xô Viết. Trong số những bài
hát được dịch sang tiếng Việt, có lẽ phải một phần ba do bà sáng tác. Như bài “
Thời thanh niên sôi nổi”, “Tạm biệt Matxcơ va”, “ Bài ca địa chất” … Nhạc sĩ
sáng tác nhiều về bài hát về lãnh tụ, đảng, đoàn, các phong trào thi đua thời
kỳ xây dưng liên bang Xô Viết.
Hôm qua cũng thật tình cờ, cậu con trai của tôi
mới hỏi, thế ba có biết hát bài : “Thời thanh niên sôi nổi” không? Tôi nói rằng
tôi học bài hát này từ năm 1971 khi bắt đầu học tiếng Nga ở trường phổ thông, nên
chỉ thuộc ít thôi, bài đó do nhạc sĩ Phạm Tuyên dịch 2 đoạn. Tôi vừa hát tiếng
Nga một đoạn thì tôi lược dịch nội dung cho cháu nghe, lúc này mới thấy bác Phạm
Tuyên dịch phần điệp khúc sai mất câu quan trọng. Tôi không muốn chỉ trích gì hết như
trong bài “Dân ca Ucraina” mà bác dịch lời hầu như khác hoàn toàn so với bản gốc
tiếng Ucraina và tiếng Nga của nhà thơ Sheptrenko viết. Tôi cũng không muốn dịch
lại như một số dịch giả dịch lại bài “Đợi anh về” do nhà thơ Tố Hữu dịch cách đây
nửa thế kỷ. Tôi chỉ muốn giải thích rõ về nội dung của bài mà thôi.
Trong phần điệp khúc của bài:
“И снег, и ветер,
И звёзд ночной полёт
Меня моё сердце
В тревожную даль зовёт.
Dù sương, gió, tuyết rơi
Dù vắng ngôi sao giữa trời
Kìa trái tim với tiếng ca
Thúc ta nhịp chân lên đường xa.”
Thì câu thứ 2 về nghĩa là sai, nếu khó khăn chỉ vì những đêm tối không trăng sao thi chưa phải là khó khăn. Mà nội dung chính của nó phải là “Dù cháy sáng sao đổi ngôi giữa trời" Hoặc "Dù cháy sáng sao băng giữa trời”. Nếu theo quan niệm của người châu Âu cũng như khắp nơi trên thế giới, khi có sao đổi ngôi vụt sáng, nghĩa là có một mạng người đã ra đi. Như vậy trong cuộc sống trước mặt đầy sương gió, tuyết rơi và có thể phải hy sinh cả cuộc đời mình cho sự nghiệp cao cả xây dựng và bảo vệ Tổ quốc, như vậy bài hát mới có tác dụng giáo dục cho lớp thanh niên hãy tiến lên phía trước tới khai hoang những vùng rừng núi hoang vu, những nơi chưa có dấu chân người…Có một số đoạn chưa được dịch tôi xin giới thiệu thêm cùng các bạn yêu bài hát này.И звёзд ночной полёт
Меня моё сердце
В тревожную даль зовёт.
Dù sương, gió, tuyết rơi
Dù vắng ngôi sao giữa trời
Kìa trái tim với tiếng ca
Thúc ta nhịp chân lên đường xa.”
ПЕСНЯ О ТРЕВОЖНОЙ МОЛОДОСТИ - BÀI CA THỜI THANH NIÊN SỔI NỔI
Музыка: Александра Пахмутова - Слова: Лев Ошанин
Музыка: Александра Пахмутова - Слова: Лев Ошанин
1.Забота у нас простая,
Забота наша такая, Жила бы страна родная, И нету других забот. |
Lòng ta hằng mong muốn và ước mơ
Bàn tay son sắt giương cao ngọn cờ Để ngàn đời bền vững Tổ Quốc ta Trời cao muôn vì sao chói lòa. |
Припев:
И снег, и ветер, И звёзд ночной полёт Меня моё сердце В тревожную даль зовёт. |
Dù sương, gió, tuyết rơi
Dù vắng ngôi sao giữa trời Kìa trái tim với tiếng ca Thúc ta nhịp chân lên đường xa |
2.Пускай нам с тобой обоим
Беда грозит за бедою, Но дружбу мою с тобою Одна только смерть возьмёт.
Припев:
|
Dù giờ đây mình cùng sống chung đôi
Bao tai họa cứ đe dọa trên đầu Nhưng tình bạn của chúng mình với nhau Một cái chết sẽ mang đi tất cả. |
3.Пока я ходить умею,
Пока я глядеть умею, Пока я дышать умею, Я буду идти вперёд.
Припев:
|
Còn chân còn nhịp bước còn tiến lên
Còn đôi mắt sáng ta đâu chịu hèn Ngực còn đập theo tiếng nhịp sống chung Bền gan ta còn đi tới cùng. |
4.И так же, как в жизни
каждый,
Любовь ты встретишь однажды, С тобою, как ты, отважно, Сквозь бури она пройдёт. Припев: |
Và mỗi người như trong cuộc đời,
Sẽ có lần bạn gặp được tình yêu, Cũng can đảm và luôn cùng bạn, Thì tất cả giông tố sẽ vượt qua . |
5.Не думай, что всё
пропели,
Что бури все отгремели, Готовься к великой цели, А слава тебя найдёт. |
Chớ nghĩ rằng tất cả vừa hát xong,
Bao giông tố giờ đây đã lặng yên, Hãy sẵn sàng với mục tiêu cao cả, Rồi vinh quang sẽ tìm thấy bạn ơi. |
Припев:
И снег, и ветер,
И звёзд ночной полёт Меня моё сердце В тревожную даль зовёт. |
Dù sương, gió, tuyết rơi
Dù vắng ngôi sao giữa trời Kìa trái tim với tiếng ca Thúc ta nhịp chân lên đường xa |
TP. Hồ Chí Minh 23.11.2010
Minh Nguyệt dịch
Minh Nguyệt dịch
